Viêm khớp cổ chân và mắt cá chân: Nguyên Nhân, triệu chứng

Tổng quan về viêm khớp cổ chân và mắt cá chân

Viêm khớp cổ chân và mắt cá chân là gì? Đầu các xương có một lớp mô mềm bao bọc, gọi là sụn. Sụn có tác dụng như một lớp đệm bảo vệ, giúp các xương trượt lên nhau và cử động dễ dàng. 

Theo thời gian, lớp sụn này mòn đi hoặc bị tổn thương không còn chức năng bảo vệ, dịch khớp cũng tiết ra ít hơn, các đầu xương sẽ ma xát trực tiếp với nhau, gây ra đau nhức, sưng và viêm, gây khó khăn cho việc di chuyển.

Khớp cổ chân là một trong những khớp quan trọng, nâng đỡ cơ thể, đồng thời chịu trách nhiệm cho việc di chuyển. Khớp mắt cá chân thì được liên kết với nhiều khớp nhỏ khác, vị trí này tập trung nhiều mạch máu và dây thần kinh. Do vậy, khi hai khớp này bị viêm và thoái hóa sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống thường ngày của bệnh nhân.

Bệnh thường xảy ra ở tuổi trung niên, khi khả năng tái tạo của cơ thể bắt đầu giảm. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, tỉ lệ người trẻ mắc bệnh viêm khớp cổ chân và mắt cá chân cũng tăng cao. 

Rất nhiều người đã chủ quan, xem nhẹ bệnh, dẫn đến nhiều vấn đề dai dẳng về sau. Vậy đâu là nguyên nhân chính dẫn đến viêm khớp cổ chân và mắt cá chân?

Nguyên nhân nào dẫn đến viêm khớp cổ chân và mắt cá chân?

Khoảng 90% người bệnh viêm khớp cổ chân và mắt cá chân do từng gặp chấn thương vùng khớp này hoặc do các bệnh lý tiềm ẩn. Số còn lại do những nguyên nhân khác, như tuổi tác, tiền sử gia đình, béo phì, lối sống,…

Do chấn thương

Khớp cổ chân và mắt cá chân đặc biệt dễ bị tổn thương bởi bong gân, gãy xương hoặc các tổn thương khác. Khớp đã bị tổn thương yếu và dễ gặp các tổn thương khác hơn, thêm vào đó, dù có sự tái tạo tế bào nhưng sự bổ sung này không đủ để bù lại lượng mất đi do tổn thương trước đó. 

Một khớp từng bị chấn thương dễ phát triển thành viêm xương khớp hơn gần 7 lần so với một khớp bình thường. Trên thực tế, 70-80% viêm khớp cổ chân và mắt cá chân xảy ra ở một khớp từng bị chấn thương. 

Các triệu chứng viêm thường xuất hiện trong vòng 2 năm đầu sau chấn thương nhưng cũng có thể xuất hiện cả thập kỷ sau đó hoặc lâu hơn nữa.

Do một số bệnh lý hoặc dị dạng xương khớp

Theo thống kê, có khoảng 12% bệnh nhân viêm khớp cổ chân và mắt cá chân có tiền sử các bệnh khác, như:

• Viêm khớp dạng thấp và viêm khớp phản ứng.
• Các chứng rối loạn máu, như máu khó đông hoặc cơ thể thừa sắt.
• Các dị tật chân bẩm sinh.
• Tuần hoàn máu kém ảnh hưởng đến hình thành và chức năng xương và sụn.

Những bệnh nhân mắc viêm khớp cổ chân và mắt cá chân do các bệnh lý khác thường chịu nhiều đau đớn hơn khi so với mắc bệnh do chấn thương trước đó hoặc do những nguyên nhân không rõ ràng khác.

Khớp thường xuyên phải hoạt động, chịu áp lực: Những công việc thường xuyên hoạt động nhiều với khớp cổ chân và mắt cá chân như múa ballet hay đá bóng thường dễ bị viêm khớp này.

Thừa cân: Khớp cổ chân chịu lực đến 5 lần trọng lượng cơ thể khi di chuyển. Trọng lượng cơ thể càng lớn, áp lực khớp phải chịu càng lớn, dễ bị viêm khớp hơn. Thêm vào đó, những người béo phì thường mắc nhiều bệnh tiềm ẩn, lại càng tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp.

Di truyền (yếu tố sai lệch trục cổ chân).

Lối sống: Lười vận động khiến dịch, sụn khớp không được điều tiết dẫn đến giảm khả năng thích ứng khi vận động; thường xuyên đi giày cao gót hoặc giày không phù hợp khiến khớp chân bị đè nén, chịu nhiều áp lực từ trọng lượng cơ thể; môi trường làm việc căng thẳng khiến hệ miễn dịch suy yếu, dễ bị viêm nhiễm,… cũng là những nguyên nhân làm tăng tỉ lệ thoái hóa khớp cổ chân và mắt cá chân.

Triệu chứng của viêm khớp cổ chân và mắt cá chân là gì?

Đau khớp khi vận động: Cơn đau có thể ập đến bất chợt khi vận động mạnh hoặc kéo dài âm ỉ, thường sẽ giảm bớt cường độ đau khi không vận động.

Cứng khớp: Sưng khớp và ma sát xương khiến cổ chân cứng, khó cử động, giới hạn cử động của chân, thường xảy ra vào buổi sáng khi vừa thức dậy, sẽ giảm bớt khi xoa bóp nhẹ nhàng hoặc sau một lúc không hoạt động.

Sưng, đỏ, thậm chí nóng ở khớp: Khi sụn bị tổn thương và mòn đi, xương ống và xương mác ma sát, gây ra sưng tấy. Cơ thể có thể tạo ra nhiều dịch khớp hơn để giảm ma sát, điều này cũng dẫn đến viêm.

Phát ra tiếng kêu khi vận động.

Chẩn đoán viêm khớp cổ chân và viêm mắt cá chân 

Các kỹ thuật y tế được dùng để chẩn đoán bao gồm:

• Bệnh sử
• Khám lâm sàng
• Chụp X-quang
• MRI và chụp CT

Điều trị viêm khớp cổ chân và mắt cá chân

Viêm khớp cổ chân và mắt cá chân là bệnh mạn tính, gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh. Hiện không có thuốc đặc trị bệnh. Tuy nhiên, các biện pháp chăm sóc có thể làm giảm các triệu chứng, chậm quá trình tiến triển bệnh cũng như kiểm soát các cơn đau.

Các biện pháp trị liệu có thể kể đến như thay đổi lối sống, nhờ đến sự hỗ trợ của các thiết bị y khoa, sử dụng thuốc giảm đau, giảm viêm và phẫu thuật. Thay đổi lối sống có thể giảm bớt khá nhiều các cơn đau mà không cần, hoặc cần thêm rất ít sự can thiệp của các loại thuốc, trong khi đó, rất ít người thật sự cần phẫu thuật.

Các biện pháp trị liệu không cần phẫu thuật

• Thay đổi lối sống: giảm cân để giảm áp lực lên khớp; giảm cường độ hoạt động, tập các hoạt động co duỗi nhẹ nhàng, mang giày phù hợp…
• Vật lý trị liệu có thể nâng cao sức mạnh các phần mô mềm của cổ chân và các cơ xung quanh, giúp giảm áp lực lên chân và tăng khả năng hoạt động.
• Chườm nóng hoặc chườm lạnh thường xuyên có thể giảm đau ở khớp tạm thời cũng như giảm tình trạng cứng khớp.
• Tiêm Steroid vào khớp.
• Sử dụng các thuốc chống viêm để giảm các triệu chứng sưng, viêm, đau nhức.

Phẫu thuật.

Các bác sĩ sẽ chọn loại phẫu thuật thích hợp tùy theo tình trạng tiến triển của bệnh. Có nhiều loại phẫu thuật, tuy nhiên phổ biến nhất vẫn là:

• Phẫu thuật nối xương: Hai xương được nối lại và cố định với nhau bằng đinh, ghim, ốc, đĩa, nhằm chữa lành phần khớp bị tổn thương.
• Phẫu thuật thay khớp: Một khớp bằng kim loại hoặc nhựa cao cấp được dùng để thay thế khớp cũ đã tổn thương.

Phòng ngừa bệnh viêm khớp cổ chân và mắt cá chân

Dù là một bệnh khó chữa khỏi, viêm khớp cổ chân và mắt cá chân lại khá dễ phòng ngừa bằng cách thay đổi một số thói quen xấu trong lối sống hàng ngày như:

• Hạn chế mang nặng, hoạt động quá sức.
• Chọn giày dép phù hợp: Hạn chế mang giày quá cao hoặc quá chật trong thời gian dài, chọn giày dép vừa chân, có đế mềm giúp giảm áp lực và bảo vệ chân.
• Duy trì lối sống lành mạnh:
• Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sự dẻo dai và sức mạnh các cơ, đồng thời khiến dịch khớp được điều tiết, tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể đủ sức đối phó với vi khuẩn, viêm nhiễm,…
• Hạn chế thức ăn chế biến sẵn vì các thực phẩm này chứa nhiều muối, chất điều vị, chất béo,… kích thích sản sinh các tế bào gây viêm, bên cạnh đó còn dễ gây tăng cân.
• Không ăn quá nhiều đạm.
• Ăn uống điều độ. Ăn nhiều các thực phẩm giàu chất xơ, chất chống oxy hóa như cải xoăn, cải brussel, trái cây họ quả mọng. Hạn chế các thức uống chứa cồn.
• Ngủ đủ giấc.
• Ngâm chân với nước ấm pha muối loãng sau những ngày phải đứng nhiều và massage nhẹ nhàng.